Otizm Ve Türleri
OTİZM NEDİR?
Otizm doğuştan olan veya üç yaşından önce başlayan ve ömür boyu devam eden, iletişim ve sosyal etkileşime zarar veren, iletişim kurmayı zorlaştıran ve engelleyen bir bozukluktur. Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişimde problemler, tekrarlayıcı davranışlar sergilemek, sınırlı ilgi alanları ile kendini gösteren bir rahatsızlıktır.
Otizm de beynin farklı alanları bir arada çalışamaz. Otizmli bir kişi diğer kişilerle iletişim kurmakta zorluk çeker.
Arkadaşlık ilişkisi geliştiremezler.
Anne karnında teşhis edilemeyen bir gelişimsel bozukluk olan otizm, genel olarak göz kontağı kuramama, ismini tepki vermeme ve konuşma problemlerinin yaşanması ile kendini gösterir. Erkeklerde görülme oranı kız çocuklarına göre 4 kat daha fazladır.
Erken tanı otizmli çocuğun gelişimi için son derece önem taşımaktadır. İyi bir tedavi, rehabilitasyon programı ile verdiği etkiler büyük oranda azaltılabilir. Hastalığın erken teşhis edilerek, erken müdahale edilmesi hastalığın seyrinde kolaylık sağlamaktadır.
OTİZMİN TÜRLERİ
Asperger Bozukluğu
Gelişimde gecikmeler, iletişim sorunlar ve sosyalleşmede yetersizlik olarak özellikler taşır. Asperger sendromu, dil ve bilişsel gelişimi etkilemesi yönünden diğer otizm türlerinden ayrılır.
Asperger bozukluğu ileşim sorunları ve sosyal alanda beceriksizlik yaşanması sorunudur. Genellikle 3 yaşından sonra bu tanı konulur. Ancak 5 ile 9 yaş arasında da bu tanı konabilmektedir. Konuşmada bir gecikme yaşanmaz.
Zihin gelişimde bir gerilik yoktur. Söz dağarcıkları oldukça geniştir. İlgilerini çeken konular hakkında oldukça konuşabilirler. Ancak sözel olmayan, görsel algısal ve devinsel işlevler açısından yetersizdirler.
Asperger bozukluğu olan çocuklarda, aile bireyleri ile iletişim kurmaması hastalığın anlaşılma sebebidir. Çocuklar okula başladıktan sonra daha çok sorun olmaya başlar. Sosyalleşme sorunu yaşayan bu çocuklar çevresi ile iletişime girmezler.
Asperger bozukluğunda görülen bazı davranışlar;
• Tekrarlayıcı hareketleri ve her anlamda kalıplaşmış davranışları vardır.
• Bazı objelere olduğundan fazla konsantre olurlar.
• El ve göz koordinasyonu düşük olduğu için sakar olarak görünürler.
• Işık, ses, koku, tad ve dokunmaya oldukça duyarlıdırlar.
• Belirgin özellikleri arasında öfke nöbetleri ortak görülen özellikleridir.
Çocukluk Dezintegratif Bozukluğu
Çocuğun iki yaşına kadar normal gelişim gösterdiği ancak daha sonra bu yaşa kadar kazanılan yetilerin kaybedildiği görülen gelişimsel bozukluktur.
Kazanılan tuvalet kontrolü, motor ve iletişim becerilerinde kaybolur. Bu bozukluğa sahip olan çocukların %85’inde zeka geriliği görülür.
2 yaşına kadar gelişim normaldir. Daha sonra kazanılan beceriler kaybedilir. Sözel antlımda ve dili algılamada güçlükler yaşanır. Sosyal becerileri oldukça düşüktür. Zihinsel ve sosyal becerilerinde ileri derece de bozukluklar meydana gelir. Birey kendi bakımı konusunda yetersiz hale gelmeye başlayabilir.
Atipik Otizm
Bireyde tam olarak tanı koyulmasını karşılamayan ama otizm belirtileri gösteren gelişimsel bozukluktur. “atipik yaygın gelişimsel bozukluk” olarak da adlandırılmaktadır. Atipik otizimde, otizm ya da asperger bozukluğa ait bazı özellikler görünür bazıları gözükmez.
Tam tanı koyulamaz. Sosyalleşmede ve yaygın gelişimsel bozukluklar görülür. Sözel ve sözel olmayan iletişim becerilerinde tekrarlama görülür. Şizofreni, kişilik bozukluğu için tanı koyulacak kadar ölçütler yok ancak belirtiler vardır.
Aşırı çekingenlik ve utangaçlık, dil ve sosyal yaşamda sorunlar, bazı objelere ya da olaylara fazla ilgi ve odaklanma belirtileri arasındadır.
Atipik otizm de erken tanı çok önemlidir. Çünkü iyi bir eğitim ve elverişli şartlarla durum tamamen normale dönebilir. Atipik otizminde konuşmada bozukluklar görülür ve ileri yaşlarda iyi bir eğitimle düzelebilir.
Rett Sendromu
Özellikle kız çocuklarında görülen nörolojik bir bozukluktur. Erkek çocuklarında da görülebilmektedir. Ancak erkek çocuklarında oluşan bu bozukluk, annenin düşük yapması, erken ölüm ya da doğumda ölüm ile sonuçlanmaktadır.
Rett sendromlu çocuklar 6-18 aylık olana kadar normal gelişimleri gösterirler. Bu zamandan sonra kazanılan yetilerini kaybetmeye başlar ve geriler. Rahtsızlık el becerilerini yitirmesine ve konuşma yetisini kaybetmesine yol açar.
Ellerini birbirine bağlama, ellerini amaçsız kullanma hareketleri görülür. Nöbet geçirmeler, diş gıcırdatma hareketleri ve denge bozukluğu problemleri ortaya çıkar. Yaygın olarak görülen rett sendromlu çocukların motor davranışları nöbet olarak algılanmak yanlıştır. Nöbetler farklı şekilde kendini göstermektedir.
