Hamilelikte ( Gebelikte ) Kullanılan Vitaminler Ve Mineraller
Hamilelik döneminde anne adayının herhangi bir şikayeti ve gereksinim ihtiyacı olmasa dahi alması gerekli olan bazı vitaminler bulunmaktadır. Anne adayında ortaya çıkan rahatsızlıklar içinde ilaç kullanması gerekebilir. Alınan ilaçlar doğrudan bebeğe olumsuz etki edebilir, etki etmeyen ilaçlarda vardır ya da bebeğe faydalı gelen ilaçlarda olabilir. Bu nedenle bu konunun hassasiyeti göz önünde 
bulundurulmalıdır.
Hamilelik döneminde alınan vitamin ve ilaçların mutlaka doktor tavsiyesi ve kontrolü ile alınması gerekmektedir. Anne adayı doktora danışmadan kendisi ilaç kullanmamalıdır. Çünkü bebeğe vereceği yan etkiler hakkında herhangi bir fikri olmayabilir.
Hamilelikte Alınması Gereken Vitaminler ve Mineraller
Hamilelikte mutlaka kullanılması gereken vitamin olan folik asit en başta gelmektedir. Eğer planlı bir gebelik düşünülüyorsa gebe kalınmadan 3 ay önce folik asit alımına başlanılmasında fayda vardır. Bu konu ile ilgili ayrıntılı yazımızı inceleyebilirsiniz.
A VİTAMİNİ
A vitamini karaciğerde depolanan ve yağda çözünen vitamindir. Hamilelik döneminde a vitamini alımı ne kadar gerekli ise fazla alımı da zararlı olabilmektedir. Bu neden a vitamini alımınıza dikkat etmeniz gerekmektedir.
A vitamini doğum sonrası doku tamirine yardımcı olur. Enfeksiyonlara karşı direnci arttırır ve göz sağlığında önemli etkisi vardır.
Bebeğin anne karnında gelişimi, hücre büyümesi, göz, kalp ve kulak gelişiminde A vitamini önemli bir faktördür. Bunu yanında kemik gelişimi, enfeksiyonlara karşı dayanıklılık konusunda da etkileri bulunmaktadır.
A vitamini eksikliği; bebeğin gelişimini olumsuz etkilerken, buna bağlı olarak düşük ve erken doğum riskini doğurmaktadır.
A vitaminin Fazla alınması; gebelik döneminde A vitamininin fazla alınması doğumsal anormalliklere ve karaciğerde soruna yol açabilir. Ayrıca A vitamini için takviye olarak alınan multivitamin ilaçları doktorun önerisinden fazla alınması durumunda bebeğe zarar verebilir. Doğal yollarla A vitamini ihtiyacınızı karşılamanın daha fazla önerildiği görülmektedir.
A Vitamini Bulunan Besinler;
• Portakal, turunçgiller, mandalina, kayısı
• Yeşil yapraklı yiyecekler ( ıspanak, lahana, brokoli ),
• Havuç, patates,
• Yumurta, süt, tereyağı, balıkyağı, peynir, A vitamini bakımından zengin olan besinlerdir.
D VİTAMİNİ
Vücudun kalsiyum ve fosfor dengesini koruması için D vitaminine ihtiyaç duyulmaktadır. Gebelik döneminin 12. haftasından başlayarak 6 ay ve doğum sonrası 6 ay olmak üzere toplamda 12 ay D vitamini desteği uygulanması öngörülmektedir. Doktorunuzun önerisi doğrultusunda gebelik döneminde ve sonrasında D vitamini alımınızı ihmal etmemeniz gerekmektedir.
D vitamini kişisel sağlığınız için özellikle kemik ve hücre bölünmesi üzerinde etkilidir. D vitaminin kalsiyum metabolizmasına etkisi, kemik ve dişlerin oluşumunu da doğrudan etkilemektedir. Anne sağlığı üzerinde ki etkileri üzerine çalışmalarda öneminin büyüklüğü görülen D vitamininin son dönem çalışmalarında gebelik döneminde ki etkileri de dikkat çekmeye başlamıştır.
D vitamini eksikliği; yenidoğanlarda kemik bozukluklarına, kemik eğriliklerine, sık enfeksiyona maruz kalma, el ve ayaklarda şekil bozuklukları gibi durumlara sebep olabilmektedir. Gebelik döneminde D vitamini eksikliğinin gebelik şekerine, kemiklerin yumuşamasına, gebelikte komplikasyonlara, ve düşük doğum riskini arttırdığına dair bilgiler yer almaktadır.
D vitamini eksikliği anne adaylarında diş çürümesi, eklem ve sırt ağrıları, halsizlik ve enerji düşüklüğü gibi belirtiler gösterebilir. Ancak bu belirtiler gebelik dönemi belirtilerinde de olacağından anne bunu far edemeyebilir. Bu gibi şikayetlerin oluşmasında anne adayı doktora başvurmalıdır.
D vitamini Bulunan Besinler;
Gebelik döneminde anne adayının 15 – 20 dakika güneşli ortamda kalması D vitamini alması için gereklidir. Çalışan anne adaylarının gün içerisinde ofis dışına çıkarak 15 – 20 dakika açık hava alması ve güneşli bir ortamda olması fayda sağlayacaktır.
• Somon, ringa balığı, ton balığı, uskumru,
• Balık yağlarında,
• Yumurta sarısında,
• Süt ürününde,
Alınan besinler D vitamini ihtiyacınızı karşılamakta yetersiz kalabilir. Güneş ışınlarına fazla maruz kalmanın bazı uzmanlar tarafından gebelikte sakıncalı olacağı görüşü bulunmaktadır. Bu nedenle fazla olmadan ve vücudunuzu güneşsiz bırakmadan güneşe çıkmaya özen gösterin. Doktorunuzun önerdiği D vitamini takviyelerini mutlaka kullanın.
B VİTAMİNİ
Gebelikte B vitamin bileşenleri azalmaktadır.
B-6 vitamini; bebeğin beyin ve sinir sistemi gelişiminde büyük oranda rol oynar. Bazı çalışmalar gebelik sırasında B-6 vitamininin bulantıyı azaltacağı yönünde görüş bildirmektedir. Gebelik döneminde anne adayları günde 1,9 mg B6 vitaminine ihtiyaç duymaktadır.
B-6 Vitamini Bulunan Besinler
• Fındık,
• Yağsız et ve balık,
• Ekmek ve tahıl ürünleri,
• Patates püresi,
• Ispanak,
• Muz, gibi besinlerden doğal yollarla B-6 vitamini ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
B-12 vitamini; sinir sistemini korumada önemli rol oynar. Gebelik döneminde günlük alınması gereken
B-12 vitamini ihtiyacı 2,6 mg’dır.
B-12 eksikliği; zayıflık, yorgunluk, hızlı kalp atışı, hızlı solunum, kilo kaybı, mide rahatsızlığı, kabızlık gibi etkiler göstermektedir. B-12 eksikliği fetal ölüme ve fetal davranış bozukluklarına yol açabilir. B-12 eksikliği doğal yolla karşılanmaması durumunda doktorun önereceği takviyelerle desteklenebilir.
B-12 Vitamini Bulunan Besinler
• Et, tavuk, balık,
• Yumurta, süt, yoğurt
C VİTAMİNİ
Hamilelikte bağışıklık sistemini güçlendiren C vitamini oldukça ihtiyaç duyulan bir vitamindir. C vitamini bebeklerin doku gelişimi açısından önem taşır. Kemik, kıkırdak ve bağ dokularının üretiminde büyük rol oynayan C vitamini alımı hamilelik döneminde dikkat edilmesi gerekilen konulardandır.
C vitamini eksikliği; gebelik döneminde bebekte zihinsel geriliğe sebep olur. Halsizlik, saç dökülmesi ve dişlerde sorunlara yol açar. Ayrıca gebelik zehirlenmesine, düşük doğum ağırlığı, erken doğum riskinin artması, fetal gerilim bozukluğuna yol açabilmektedir.
C vitamini hamilelikte ne kadar alınmalıdır?
Gebelikte 18 yaş ve üzeri anne adaylarında günlük C vitamini alımı 85 miligram olmalıdır. C vitamini ihtiyacı doğal yollarla besinlerden alınabilir.
C Vitamini Bulunan Besinler
• Mandalina, portakal, greyfurt, kivi, çilek, kavun, mango, ahududu,
• Havuç, turunçgiller, patates, kuşburnu, brokoli, domates, lahana, bezelye, ıspanak, yeşilbiber gibi tüm mevsim yeşillikleri doğal bir C vitamini kaynağıdır.
Bu gıdaları alırken dikkat etmeniz gereken konu sebze ve meyvelerin bol su ile iyice yıkandıktan sonra tüketilmesidir.
GEBELİKTE ALINMASI GEREKEN MİNERALLER
DEMİR; gebelikte demir ihtiyacında artış olmaktadır. Anne adayının kan hacminde % 50 artış meydana gelir. Artan hemoglobin için demir kullanılması, demir ihtiyacını arttırır. Gebelikte demir ihtiyacı genellikle 3. aydan sonra artmaktadır.
Demir eksikliği; anne adayında anemi, bebekte erken doğum riski ve düşük doğum ağırlığını arttırır.
Demir bakımından zengin besinler; kırmızı et, kümes hayvanları, pekmez, ceviz, kuru baklagiller, kuru meyve, yumurta, koyu yeşil yapraklı sebzeler önemli olanlar arasındadır. Tüketilen besinlere ek olarak doktor tavsiyesi ile demir takviyesi yapılabilir.
KALSİYUM; gebelik döneminde bebeğin iskelet yapısını oluşturmasında en önemli faktörlerden olan kalsiyum anne adayının da kemik yapısını korumasına yardımcı olur.
Kalsiyum bakımından zengin besinler; süt, yoğurt, peynir, koyu yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, fındık.
ÇİNKO; bebeğin beyin gelişiminde, hücre büyümesinde ve protein yapısındaki enzimlerin işlevleri için çinkonun önemli bir fonksiyonu vardır. Çinko eksikliğinde düşük doğum ağırlığı, bebekte büyüme geriliği ve anne de beslenme bozukluğu görülebilir.
Çinko bakımından zengin besinler; Kırmızı et, yumurta, süt ve süt ürünleri ve yağlı tohumların tüketilmesi.
İYOT; gebelikte iyot eksikliği erken doğum, düşük, ölü doğum, bebekte büyüme ve zeka geriliği, doğumdan sonra öğrenme güçlüğü gibi sorunlara neden olabilir. İyot yetersizliğinde iyotlu tuz ile bu eksiklik tamamlanabilmektedir. Fazla alınmamasına dikkat edilmelidir.
